Në përditësimin e datës 2 shtator, Zyra e Prokurorit të Specializuar (ZPS) ka thënë se çështja e përgjithshme e ZPS-së ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit e Rexhep Selimit tani është 709 orë.
Aty thuhet se analiza pasqyroi gjithashtu rrethanat unike të çështjes dhe ndikimin e saj në marrjen dhe paraqitjen e provave. Sipas saj, Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) operoi si një aktor i fshehtë joshtetëror pas fytyrës së saj publike, raporton “Betimi për Drejtësi”.
“Provimi i komandës dhe kontrollit brenda një organizate të tillë paraqet sfida të veçanta, duke filluar nga rritja e mbështetjes në provat e dëshmitarëve (në dallim nga dokumentacioni që rrjedh nga institucionet e themeluara prej kohësh) deri te një kod heshtjeje i futur me kalimin e kohës. Të akuzuarit kundërshtojnë dhe minimizojnë faktet kyçe në lidhje me rolet e tyre në UÇK, pavarësisht se kanë përdorur sukseset e UÇK-së për t’u ngjitur në pozitat e pushtetit në Kosovë gjatë dhe pas luftës”, thuhet tutje.
Prokuroria thotë se çuditërisht, ata tani në mënyrë afirmative mohojnë se UÇK-ja kishte fare autoritet apo strukturë, siç mund të shihet në intervistën fillestare, të ashtuquajtur ‘sekret’ të Hashim Thaçit në Hagë ose deklaratën publike të bërë nga Kadri Veseli pas arrestimit të tij.
Sipas prokurorisë, të akuzuarit nuk duhet të pajtohen me ndonjë fakt të tillë, por fakti – për të mos përmendur masën – i mohimeve të tyre, ka implikime të nevojshme për kohën e nevojshme për të vendosur elementet e provës përtej dyshimit të arsyeshëm.
“Intervista e Hashim Thaçit e datës 13 janar 2020, 083689-TR-ET Pjesa 4, fq.20 (“Nuk mund të them se kemi marrë ndonjë vendim operativ ushtarak – operacion ushtarak si Staf i Përgjithshëm gjatë pranverës dhe verës së 1998. Pse? Situata ishte shumë përpara nesh. Masivizimi i UÇK-së ishte i madh dhe njerëzit ishin të armatosur, njerëzit që kishin armë në dorë. Veçanërisht, në Drenicë, në Dukagjin dhe në Pashtrik, Shala, situata kishte lëvizur shumë përpara Stafit të Përgjithshëm. Stafi i Përgjithshëm kishte kapacitet minimal për të ndjekur këto zhvillime. Nga ana tjetër, zonat operative ishin plotësisht autonome në vendimmarrjen e tyre në atë kohë, në pranverë dhe verë të vitit 1998. Vetëm Stafi i Përgjithshëm — do të mësonte më vonë se çfarë ngjarjesh kishin ndodhur në zonat operative.’)”, është deklarata e Thaçit, e përfshirë në fusnotë.
“(Deklarata e Kadri Veselit e datës 5 nëntor 2020: “[b]unë jam mjaft i bindur se kur gjyqtarët të kenë dëgjuar të gjitha provat, do të konkludojnë jashtë dyshimit të arsyeshëm se Ushtria Çlirimtare e Kosovës ishte një lëvizje popullore, një kryengritje në vetëmbrojtje, me burra dhe gra të guximshme që bëjnë më të mirën e tyre, në rrethana pothuajse të pamundura, pa struktura formale, për të mbrojtur popullsinë civile kundër një sulmi ushtarak të planifikuar me kujdes dhe gjenocidal nga forcat serbe”, është deklarata e përfshirë në fusnotë nga ZPS.
Sipas tyre, përveç kësaj, shumë dëshmitarë të rëndësishëm në këtë rast janë besnikë ndaj të akuzuarve, ose janë të frikësuar dhe kanë frikë të dëshmojnë.
“Është e pashmangshme që disa dëshmitarë të ngurrojnë ose të mos dëshirojnë të pranojnë provat e mëparshme që ata kanë ofruar. Dëshmitarët jobashkëpunues do të kërkojnë kohë shtesë për t’u marrë në pyetje dhe mund të kërkohen dëshmitarë shtesë për të vërtetuar të vërtetën pas rrëfimit të një dëshmitari jobashkëpunues”, thuhet tutje.
Sipas tyre, ZPS-ja është përpjekur të sigurojë që vlerësimet e përditësuara nuk i kanë injoruar këto realitete, por nuk mund të parashikohet me siguri shkalla në të cilën një dëshmitar nuk do të bashkëpunojë ose sa mund të ndikojë kjo në ecurinë e çështjes.
“Gama e gjerë e kriminalitetit të të akuzuarve duhet të kapet në këtë gjyq në mënyrë që të vlerësohet përgjegjësia e tyre e plotë. ZPS-ja ka të drejtë në mënyrë të arsyeshme të paraqesë një rast me gjatësi të mjaftueshme për të provuar elementët e të gjitha krimeve të akuzuara, duke përfshirë elementët kontekstualë si elementi i sulmit të përhapur ose sistematik për krimet kundër njerëzimit. Viktimat gjithashtu kanë pritur mbi 20 vjet për të treguar historitë e tyre përpara një gjykate. Ata nuk mund të privohen nga kjo mundësi thjesht për të nxituar procedurën”, thuhet nga ZPS.
Ata thonë se duke balancuar këto dhe konsiderata të tjera, çështja e përgjithshme e ZPS-së tani është 709 orë. Ndërkaq, thonë se në veçanti, tani janë propozuar 196 dëshmitarë të Rregullës 154 dhe 83 të tjerë propozohen për të siguruar prova tërësisht me shkrim.
“Për rregullën 154 në veçanti, rëndësia e duhur duhet t’i jepet rrëfimeve të mëparshme të dëshmitarëve të Rregullës 154 kur ata paraqiten për marrje në pyetje. Për ata që parashikohen të dëshmojnë sipas Rregullës 154, parashikohet pyetja thelbësore plotësuese për çdo vlerësim individual të dëshmitarit. Për çdo kërkesë sipas këtyre rregullave e cila refuzohet, ZPS-ja do të kërkojë një mundësi për të bërë një vlerësim të rishikuar të mëtejshëm për ata dëshmitarë”, thuhet tutje.
ZPS thuhet se do të vazhdojë të mbajë nën shqyrtim vlerësimet e përditësuara gjatë procedurave në mënyrë që të identifikojë efikasitete shtesë sa herë që të jetë e mundur.
Ndryshe, më 29 prill, Zyra e Prokurorit të Specializuar ka dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit.
Prokuroria po pretendon se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.
Në aneksin e publikuar sa i përket krimeve që pretendohen se ndodhën në Semetishtë dhe Budakovë, prokuroria ka listuar krimet e luftës si arrestimi dhe ndalimi i paligjshëm ose arbitrar, trajtim mizor ose çnjerëzor, torturë, vrasje. Ndërkaq, si krime kundër njerëzimit i ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen, zhdukjen e personave me forcë dhe persekutimin.
Kurse, për krimet që pretendon që ndodhën në Gjilan, si krime lufte i ka listuar arrestimi dhe ndalimin e paligjshëm ose arbitrar, trajtimin mizor ose çnjerëzor, torturën dhe vrasjen. Ndërsa, si krime kundër njerëzimit ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen dhe persekutimin.
Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë.
Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Selimi më 11 nëntor.
Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020.
Sipas akuzës, së paku midis marsit 1998 deri në shtator 1999, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi, Jakup Krasniqi dhe anëtarë të tjerë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët kishin qëllimin e përbashkët për të siguruar dhe ushtruar kontroll mbi të gjithë Kosovën përmes metodave që përfshinin frikësimin, keqtrajtimin, ushtrimin e dhunës dhe eliminimin e paligjshëm të atyre që konsideroheshin si kundërshtarë.
“Ndër këta kundërshtarë përfshiheshin persona që ishin, ose që konsideroheshin se kishin qenë: (a) bashkëpunëtorë ose të lidhur me forca, zyrtarë ose institucione shtetërore të RFJ-së, ose që (b) ndryshe nuk mbështetnin qëllimet ose metodat e UÇK-së dhe më vonë të QPK-së, ndër të cilët persona të lidhur me LDK-në dhe serbë, romë dhe persona të kombësive të tjera (bashkërisht, ‘kundërshtarët’). Ky qëllim i përbashkët përfshinte krimet e përndjekjes, burgosjes, arrestimit dhe ndalimit arbitrar ose të paligjshëm, akte të tjera çnjerëzore, trajtimin mizor, torturën, vrasjen dhe zhdukjen me forcë të personave”, thuhet në aktakuzë.
Tutje, në aktakuzë përmenden edhe Azem Syla, Lahi Brahimaj, Fatmir Limaj, Sylejman Selimi, Rrustem Mustafa, Shukri Buja, Latif Gashi dhe Sabit Geci.
Sipas aktakuzës, të akuzuarit bashkë me udhëheqësit tjerë të UÇK-së kontribuuan në arritjen e qëllimit t përbashkët.
“Si alternativë, disa ose të gjithë këta individë nuk ishin anëtarë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët, por u përdorën nga anëtarë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët për të kryer krime për realizimin e qëllimit të përbashkët (së bashku me anëtarët e NKP-së, bashkërisht ‘anëtarët dhe instrumentet e NKP-së’)”, thotë akti akuzues.
Shënim: Personat e përmendur në këtë artikull konsiderohen të pafajshëm, përveç nëse nga gjykata vërtetohet se janë fajtorë me vendim të formës së prerë.
