Në një përgjigje ndaj Zyrës së Prokurorit të Specializuar (ZPS), ekipet e mbrojtjes së Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, kanë thënë se historia e keqpërdorimeve të Serbisë ngre pyetje serioze në lidhje me pranueshmërinë e provave që ajo ka ofruar.
Ndryshe, mbrojtësit kishin kërkuar zbulimin e prejardhjes së çdo materiali në posedim të ZPS-së, ku origjina e tij është ose duket të jetë Serbia, ose ndonjë nga organet ose agjentët e saj të kaluar ose të tanishëm dhe zbulimin e natyrës dhe shtrirjes së marrëdhënieve të Task Forcës Hetimore Speciale (TFHS) dhe ZPS me Serbinë.
Në shkresën e mbrojtjes, thuhet se mbrojtja kujton se arsyeja që nxiti mocionin ishte një e-mail, i një përfaqësuesi të ZPS-së, duke pretenduar se bashkëpunimi i ZPS-së me Serbinë, pa më tepër, nuk ndikoi në besueshmërinë ose besueshmërinë e provave të ZPS-së, raporton “Betimi për Drejtësi”.
“Mocioni iu përgjigj me saktësi shqetësimeve të tilla. Ai tregoi, përmes shembujve të shumtë, se marrëdhënia e ZPS-së me shtetin serb dhe/ose agjentët e saj qëndron e ndarë nga marrëdhëniet e saj me çdo ofrues tjetër për shkak të (i) njëanshmërisë së Serbisë kundër UÇK-së në përgjithësi, dhe kundër të gjithë të Akuzuarve në veçanti, dhe (ii) historisë së gjerë të Serbisë në manipulimi të provave”, ka pretenduar mbrojtja.
Tutje, mbrojtja thotë se mocioni përcaktoi se në dritën e këtyre rrethanave specifike, moszbulimi i sendeve të kërkuara do të kishte një ndikim të dëmshëm në legjitimitetin e procedurës aktuale.
“Kjo përfshin natyrshëm zbulimin e bazës ligjore të marrëdhënieve të ZPS-së me Serbinë, e cila, siç duket, mund të bazohet në supozimin e papranueshëm dhe të paligjshëm se Kosova është pjesë e Serbisë. Në këndvështrimin e mbrojtjes, fakti i thjeshtë se Serbia ishte kundërshtare e drejtpërdrejtë – dhe agresore – në konfliktin me UÇK-në, mjafton, pa më shumë, për të miratuar mocionin”, thuhet në këtë shkresë.
Në vijim thuhet se mbrojtja sqaron se shqetësimi i saj kryesor për sa i përket informacionit të “origjinuesit” qëndron tek dokumentet që nuk janë dukshëm me origjinë serbe.
“P.sh. Dokumentet e UÇK-së ku autori nuk është në listë, ose renditet thjesht si ICTY/MICT edhe pse fillimisht mund të jetë dhënë nga Serbia. Në kohën e paraqitjes, Mbrojtjes është zbuluar përafërsisht: • 1,300 artikuj ku fusha e autorit është bosh; • 13,000 artikuj me origjinë nga ICTY/MICT; • 10,500 artikuj me origjinë nga EULEX-i; dhe • 8,000 nga PSRK-ja”, thuhet nga mbrojtja.
Sipas tyre, këta artikuj arrijnë në gati gjysmën e artikujve të shpalosur sipas Rregullave, duke rënduar ndjeshëm mbrojtjen.
Mbrojtja thekson në shkresë se zbulimi i informacionit të “origjinuesit” kërkohet për të gjitha dokumentet, megjithëse nuk do të jetë gjithmonë i mjaftueshëm për të zgjidhur çështjen e origjinës.
Ata kanë pretenduar se çdo material me origjinë nga Serbia dhe/ose agjentët e saj duhet të zbulohet sipas rregullit 103.
“ZPS dështon të angazhohet me argumentin thelbësor të Mbrojtjes, përkatësisht nëse materiali që buron nga shteti serb duhet të trajtohet ndryshe nga materiali që vjen nga ofruesit e informacionit të paanshëm. Në vend të kësaj, ZPS pretendon, pa meritë, se “shumica dërrmuese e incidenteve të paraqitura nuk kanë asnjë lidhje me provat që ZPS synon të mbështetet në, apo edhe ngjarjet në aktakuzë, dhe kështu nuk mund të lidhen me sfidimin e besueshmërisë së dëshmive të ZPS-së”. Ky nuk është testi i saktë ligjor; është krejtësisht e parëndësishme nëse në sendet e kërkuara do të mbështetet ZPS gjatë gjykimit”, thuhet nga mbrojtja.
Tutje, mbrojtja thotë se sa i përket incidenteve në lidhje me kushërinjtë Mazreku; dëshmitarin 81 në gjykimin e TPNJ-së ndaj Haradinajt; [REDAKTUAR] Zoran Stijovic; dhe deklaratën e Lekë Përvorfit, që besohet se është marrë nën torturë, ZPS e ka humbur çështjen.
“Të gjitha këto incidente – duke përfshirë incidentet me të cilat ZPS nuk arrin të përfshihet – tregojnë se shteti serb nuk është një partner i besueshëm. Në këtë aspekt, ZPS nuk arrin të kundërshtojë argumentin e Mbrojtjes se shteti serb ka ndërhyrë me dëshmitarët e mundshëm të DhSK-së, ka manipuluar dëshmitë dhe ka marrë prova nën torturë dhe detyrim”, thuhet në shkresë.
Sipas mbrojtjes, historia e keqpërdorimeve të Serbisë ngre pyetje serioze në lidhje me pranueshmërinë e provave që ajo ka ofruar, të cilat mund të hetohen siç duhet vetëm përmes zbulimit të kërkuar.
“Ashtu si rasti i një dëshmitari me të kaluar kriminale, është pabesueshmëria e plotë e Serbisë si një aktor i mirëfilltë që bën që të gjitha materialet me origjinë nga Serbia të jenë subjekt i zbulimit të Rregullës 103. Kjo nuk duhet të ngatërrohet me raste kur një material i caktuar, përveç krijuesit të tij, i nënshtrohet gjithashtu zbulimit të Rregullës 103 ose 102 (3)”, thuhet tutje.
Mbrojtja thotë se ZPS gabon kur e karakterizon këtë si një “ekspeditë peshkimi” të cilën Kolegji i Gjykatës së Apelit e ka cilësuar si kërkesa, “në kërkim të materialeve për të cilat ZPS ka treguar, duke vepruar nën prezumimin e mirëbesimit, nuk ekzistojnë” dhe se ky nuk është qartë rasti këtu.
“Gjykatësi i procedurës paraprake duhet të urdhërojë ZPS-në që të paraqesë një listë të përditësuar të Rregullës 102 (3) e cila përfshin pikat e identifikuara në mocion. Çdo mosmarrëveshje nga ZPS në lidhje me materialitetin e këtyre artikujve duhet të trajtohet në një fazë tjetër, pas një kërkese nga mbrojtja për artikuj të tillë”, është thënë nga mbrojtja.
Sipas tyre, në çdo rast, materialiteti i sfidave të ZPS-së si “shumë të largët, hipotetik ose spekulativ”; ose “të pamjaftueshme specifike” janë të pabazuara.
“Mbrojtja ka kërkuar materiale qartësisht të identifikueshme. Këtu, argumentet e ZPS-së shmangin çështjen thelbësore dhe keqpërdorin jurisprudencën përkatëse”, thuhet nga mbrojtja.
Ata thonë se pozicioni i ZPS-së është qartësisht në kundërshtim me përkufizimin e Rregullës 103 dhe do të kishte pasoja të rëndësishme për procedurat dhe konfliktet e ardhshme.
“Jo të gjithë ofruesit e informacionit janë të barabartë, dhe materiali që vjen nga Serbia për të mbështetur një gjyq kundër udhëheqjes së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës duhet të klasifikohet si Rregulla 103… Për arsyet e mësipërme, mbrojtja kërkon, përveç pranimit të kërkesës, një deklaratë se ZPS-ja ka shkelur detyrimin e saj sipas Rregullës 102 (3) për të listuar të gjithë materialin në posedim të saj që është i rëndësishëm për rastin, si dhe çdo mjet juridik të paraparë që gjykatësi i procedurës paraprake do ta konsiderojë të përshtatshme”, ka thënë mbrojtja.
Ndryshe, më 29 prill, Zyra e Prokurorit të Specializuar ka dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit.
Prokuroria po pretendon se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.
Në aneksin e publikuar sa i përket krimeve që pretendohen se ndodhën në Semetishtë dhe Budakovë, prokuroria ka listuar krimet e luftës si arrestimi dhe ndalimi i paligjshëm ose arbitrar, trajtim mizor ose çnjerëzor, torturë, vrasje.
Ndërkaq, si krime kundër njerëzimit i ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen, zhdukjen e personave me forcë dhe persekutimin.Kurse, për krimet që pretendon që ndodhën në Gjilan, si krime lufte i ka listuar arrestimi dhe ndalimin e paligjshëm ose arbitrar, trajtimin mizor ose çnjerëzor, torturën dhe vrasjen.
Ndërsa, si krime kundër njerëzimit ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen dhe persekutimin.
Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë.Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Selimi më 11 nëntor.
Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020.
Sipas akuzës, së paku midis marsit 1998 deri në shtator 1999, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi, Jakup Krasniqi dhe anëtarë të tjerë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët kishin qëllimin e përbashkët për të siguruar dhe ushtruar kontroll mbi të gjithë Kosovën përmes metodave që përfshinin frikësimin, keqtrajtimin, ushtrimin e dhunës dhe eliminimin e paligjshëm të atyre që konsideroheshin si kundërshtarë.
“Ndër këta kundërshtarë përfshiheshin persona që ishin, ose që konsideroheshin se kishin qenë: (a) bashkëpunëtorë ose të lidhur me forca, zyrtarë ose institucione shtetërore të RFJ-së, ose që (b) ndryshe nuk mbështetnin qëllimet ose metodat e UÇK-së dhe më vonë të QPK-së, ndër të cilët persona të lidhur me LDK-në dhe serbë, romë dhe persona të kombësive të tjera (bashkërisht, ‘kundërshtarët’). Ky qëllim i përbashkët përfshinte krimet e përndjekjes, burgosjes, arrestimit dhe ndalimit arbitrar ose të paligjshëm, akte të tjera çnjerëzore, trajtimin mizor, torturën, vrasjen dhe zhdukjen me forcë të personave”, thuhet në aktakuzë.
Tutje, në aktakuzë përmenden edhe Azem Syla, Lahi Brahimaj, Fatmir Limaj, Sylejman Selimi, Rrustem Mustafa, Shukri Buja, Latif Gashi dhe Sabit Geci.
Sipas aktakuzës, të akuzuarit bashkë me udhëheqësit tjerë të UÇK-së kontribuuan në arritjen e qëllimit t përbashkët.
“Si alternativë, disa ose të gjithë këta individë nuk ishin anëtarë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët, por u përdorën nga anëtarë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët për të kryer krime për realizimin e qëllimit të përbashkët (së bashku me anëtarët e NKP-së, bashkërisht ‘anëtarët dhe instrumentet e NKP-së’)”, thotë akti akuzues.
