Të dielën, presidenti Putin urdhëroi ushtrinë e tij që të zhvendosë “forcat parandaluese” ruse – të cilat përfshijnë armë bërthamore – në një “mënyrë të veçantë të detyrës luftarake. Por çfarë do të thotë kjo saktësisht?
Nuk është plotësisht e qartë, thonë analistët perëndimorë. Zyrtarët e Mbretërisë së Bashkuar thonë se gjuha që përdori Putin nuk përputhej plotësisht me kuptimin e tyre për nivelet e alarmit për armët bërthamore ruse.
Disa mendojnë se Putini urdhëroi një lëvizje nga niveli më i ulët i gatishmërisë, “konstant”, në nivelin tjetër lart, “i ngritur”, por nuk janë të sigurt. Çdo lëvizje rrit gatishmërinë për përdorimin e armëve.
Ishte një paralajmërim i ri?
Javën e kaluar, Putin kishte paralajmëruar me një gjuhë më të koduar se nëse vendet e tjera ndërhyjnë në planet e Rusisë, ata do të përballen me pasoja “të tilla që nuk i kanë parë kurrë”. Kjo u interpretua gjerësisht si një paralajmërim për NATO-n që të mos përfshihej drejtpërdrejt ushtarakisht në Ukrainë.
NATO ka qenë gjithmonë e qartë se nuk do ta bëjë këtë, duke e ditur se mund të shkaktojë konflikt të drejtpërdrejtë me Rusinë që mund të përshkallëzohet në luftë bërthamore. Paralajmërimi i së dielës ishte më i drejtpërdrejtë dhe publik.
Pse u bë paralajmërimi i ri?
Putin tha se masa ishte në përgjigje të “deklaratave agresive”. Kremlini tha se kjo i referohej deklaratave të zyrtarëve perëndimorë, përfshirë Sekretaren e Jashtme të Mbretërisë së Bashkuar Liz Truss, në lidhje me përplasjet dhe konfrontimet e mundshme me NATO-n. Zyrtarët perëndimorë gjithashtu besojnë se paralajmërimi i ri ka ardhur sepse Putini mund të mos ketë llogaritur qëndresën e Ukrainës.
Ai mund të ketë nënvlerësuar se sa rezistencë do të kishte dhe nënvlerësoi se sa shumë do të bashkohej Perëndimi në një përgjigje të ashpër me sanksione. Kjo e ka bërë atë të shikojë opsione të reja dhe biseda më të ashpra.
Ambasadorja e SHBA-së në OKB, Linda Thomas-Greenfield sugjeroi se kjo gjuhë është pjesë e përpjekjes së Putinit për të justifikuar luftën në Ukrainë duke pretenduar se nuk është një agresor, por ai i kërcënuar dhe që kërkon të mbrohet.
Parë në këtë mënyrë, alarmi bërthamor është një mënyrë për të theksuar këtë mesazh për njerëzit e tij.
Një mënyrë tjetër për ta parë këtë është se Putini është i shqetësuar për ndihmat ushtarake të dhëna nga Perëndimi për ukrainasit dhe dëshiron t’i paralajmërojë ata që të mos vazhdojnë.
Një tjetër është se ai është i shqetësuar se sanksionet janë krijuar për të shkaktuar trazira dhe për të përmbysur qeverinë e tij. Por mesazhi i përgjithshëm duket se është një paralajmërim për NATO-n se nëse ajo përfshihet drejtpërdrejt, ngjarjet mund të përshkallëzohen.
Cilat janë rreziqet?
Edhe nëse kërcënimi i Putinit është një paralajmërim në vend që të sinjalizojë ndonjë dëshirë aktuale për të përdorur armët, ekziston gjithmonë rreziku se njëra palë keqinterpreton tjetrën ose se ngjarjet mund të dalin jashtë kontrollit.
Një shqetësim është se Putini është izoluar dhe pak nga këshilltarët e tij të gatshëm t’i thonë të vërtetën. Disa kanë frikë se gjykimi i tij po bëhet i çrregullt. Disa shpresojnë megjithatë se nëse ai do të shkonte shumë larg, të tjerët më poshtë zinxhirit të komandës mund të mos jenë të gatshëm të zbatojnë urdhrat. Rreziqet e çdo konflikti bërthamor mund të jenë rritur pak, por ato mbeten ende të ulëta.
Si po reagon Perëndimi?
Deri më tani, qeveritë perëndimore kanë qenë të kujdesshme që të mos përshkallëzojnë më tej as retorikën dhe as veprimin. Ushtria amerikane ka statusin e saj të gatishmërisë mbrojtëse të njohur si Defcon, dhe sot sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë Jen Psaki tha se nuk kishte “asnjë arsye për të ndryshuar” nivelet e saj të alarmit bërthamor për momentin.
Mbretëria e Bashkuar ka nëndetëse të armatosura bërthamore në det dhe gjithashtu nuk ka gjasa të thotë asgjë publikisht. Synimi duket të jetë trajtimi i deklaratës ruse si turp dhe jo rritja e tensioneve duke u dukur se e merr shumë seriozisht ose duke ndërmarrë ndonjë veprim që mund të shkaktojë një përgjigje ruse.
Kjo nuk është aktualisht një krizë bërthamore dhe nuk duhet të bëhet e tillë, thonë zyrtarët perëndimorë të sigurisë.
