Ne mbështesim plotësisht dialogun e udhëhequr nga BE-ja për të normalizuar marrëdhëniet. Për ne, njohja reciproke duhet të jetë qëllimi përfundimtar. Ne mendojmë se të gjitha vendet e rajonit duhet të njohin njëri-tjetrin, të zvogëlojnë barrierat në tregti, të ndihmojnë në zgjidhjen e disa problemeve të hapura të mbetura nga vitet ’90 dhe të ecin përpara drejt integrimit evropian, deklaroi zëvendësndihmës sekretari amerikan i Shtetit Gabriel Escobar.
Edhe pse SHBA nuk po merr pjesë në negociatat në vazhdim, Escobar është një vëzhgues aktiv në dialogun Kosovë-Serbi të përkrahur nga të BE dhe SHBA.
“Unë punoj shumë ngushtë me Miroslav Lajçak, por dialogu është ende plotësisht i lehtësuar nga BE-ja. Unë nuk marr pjesë në negociata”, shpjegoi Escobar.
I pyetur se cilat janë pikat kryesore shqetësuese për të cilat, si vëzhgues, ai informon Sekretarin Blinken në zonat e krizës në vazhdim, Escobar thotë se dialogu ka një plan të mirë.
“Epo, së pari ne mendojmë se dialogu ka një plan të mire, tani ne mendojmë se propozimi franko-gjerman që ne mbështesim, unë isha aty kur u prezantua – ishte një hap i rëndësishëm në normalizim. Është një udhërrëfyes i shkëlqyer, shpresojmë që të dyja palët ta pranojnë dhe të fillojnë ta zbatojnë menjëherë. Por, ndërkohë, ka shumë fusha që ekzistojnë në kuadër të Marrëveshjes së Brukselit që mbeten të paplotësuara. Një nga më të rëndësishmet është Asociacioni i Komunave me shumicë serbe”, tha ai.
Sekretari Blinken së fundi ka telefonuar presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Sipas Ned Price (zëdhënës i Departamentit të Shtetit), ai “falenderoi” Vuçiqin “për përfshirjen e tij konstruktive në propozimin e BE-së për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën”.
I pyetur se çfarë e konsiderojnë SHBA-ja “angazhim konstruktiv”, Escobar thotë se është një gatishmëri për të marrë në konsideratë çdo pikë të marrëveshjes.
“Ata janë të gatshëm të marrin në konsideratë çdo pikë të marrëveshjes. Ata janë të gatshëm të fillojnë menjëherë zbatimin dhe negociatat mbi anekset e lidhura. Kështu që është vërtet konstruktive,” shpjegoi Escobar.
Me rastin e dialogut të nisur në Kuvendin e Serbisë se çfarë do të thotë që vendi të pranojë propozimin franko-gjerman për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, Escobar thotë se ky është një hap i rëndësishëm përpara.
“Reagimet janë normale. Çështja e Kosovës është një çështje shumë emocionale për Serbinë. Ata shqetësohen se çfarë do të thotë për të ardhmen, çfarë do të thotë për serbët që jetojnë atje ”, tha Escobar.
Kuvendi i Serbisë, shtoi Escobar, është “një forum i mirë për diskutim”, një vend ku mund të dëgjohen të gjithë zërat.
“Dëgjoni njerëz që e kundërshtojnë fuqimisht marrëveshjen dhe dëgjoni njerëz që kundërshtojnë elementë të marrëveshjes, por në përgjithësi e mbështesin atë. Dhe ju dëgjoni nga presidenti për nevojën për të ecur përpara”, tha ai.
Eskobarin nuk e shqetëson zemërimi i deputetëve të partive opozitare të cilët mbajnë mbishkrimet “Jo kapitullimit” dhe “Tradhtisë” dhe protestojnë me zë të lartë kundër propozimit franko-gjerman.
“Gjithçka është në kuadrin e tyre politik. Ata duhet të flasin për të. Mendoj se të gjitha shqetësimet dhe kundërshtimet duhet të ngrihen dhe të tejkalohen”, thotë Escobar.
Formimi i Asociacionit rrjedh nga Marrëveshja e Brukselit në 2013 dhe Escobar u pyet nëse jemi në pikën kur bëhet e qartë se pa lidership të fortë amerikan, BE-ja nuk mund të lëvizë asgjë në Kosovë. Ai përgjigjet se nuk do të ishte dakord me karakterizimin se asgjë nuk ka ndodhur nën kujdesin e BE-së.
“Por më lejoni të filloj me vizionin. Para së gjithash, vizioni ynë ka qenë gjithmonë konsistent, që Kosova do të jetë një vend i pavarur sovran, një demokraci multietnike brenda kufijve të saj aktual . Ky është ende vizioni ynë. Tani brenda atij konstrukti atje është tashmë një marrëveshje që është nënshkruar si pjesë e Marrëveshjes së Brukselit për formimin e Asociacionit. Është një detyrim ligjor ekzistues, prandaj çdo marrëveshje e ardhshme do ta përfshijë atë, dhe e përfshin atë, propozimi aktual franko-gjerman e përfshin atë.
Escobar zbuloi se marrëveshja evropiane, e cila nuk është shpallur zyrtarisht, ka një dispozitë që thotë se “të gjitha marrëveshjet ekzistuese” duhet të zbatohen.
“Sido që të vazhdoni nën patronazhin e dialogut me mbështetjen e BE-së, do të keni Asociacionin. Prandaj them gjithmonë se do të zbatohet në një moment. Nëse qeveria aktuale në Kosovë do ta pranojë obligimin ligjor apo jo, nuk është marrëveshje mes Kurtit dhe Serbisë. Është një marrëveshje mes Serbisë dhe Kosovës. Kjo është arsyeja pse unë vazhdoj të them se do të ndodhë. Kjo do të jetë baza e marrëveshjes së normalizimit, nuk mund të shmanget”, ishte i qartë Escobar.
Ai shton se tani brenda atij konstruksioni, qëndrimi i SHBA-së është që ajo të jetë diçka që nuk e cenon Kushtetutën e Kosovës, të jetë sipas ligjeve të Kosovës dhe të mos krijojë probleme për funksionalitetin e Kosovës.
“Me fjalë të tjera, asnjë model i Republika Srpska. Ajo që ajo po bën, për mendimin tim, është duke ndihmuar Kosovën që të marrë përsipër shërbimet dhe çështjet që serbët në veri i presin aktualisht nga Beogradi – që do të transferoheshin, të gjitha ato shërbime duhet t’i ofrojë qeveria e Kosovës. Dhe nëse Serbia ka ndonjë fjalë për këtë, kjo duhet bërë në mënyrë transparente, dhe përsëri sipas ligjeve të Kosovës. Pra, ky është vizioni ynë. Kjo do t’u mundësonte këtyre komunave të koordinojnë dhe të krijojnë ekonomi të shkallës në gjëra të tilla si arsimi, kujdesi shëndetësor, të gjitha në gjuhën serbe, grumbullimi i plehrave, shërbimet e urgjencës, llojet e gjërave që komunat tashmë i bëjnë, por ato do të jenë në gjendje të koordinohen me njëra-tjetrën. si do të funksiononte për ta. Njerëzit nuk duhet të ndiejnë ndonjë ndryshim në jetën e tyre apo ndonjë ndryshim negativ në jetën e tyre ndërsa ne ecim përpara në këtë, “tha ai.
Lidhur me tekstin e fundit të përbashkët që Escobar ka shkruar me Derek Chole, në të cilin thuhet se tani është koha për formimin e Asociacionit, ai shpjegon se ajo që tani është specifike dhe urgjente është se një vit e gjysmë është parë një seri. të përshkallëzimit të konfrontimeve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.
“Dhe ata të gjithë ishin të fokusuar në trajtimin e serbëve në veri dhe mënyrën se si ata komunikojnë me njëri-tjetrin me qeverinë e Kosovës. Pra, së pari duhet të ndalojmë ciklin e konfrontimeve dhe konflikteve pothuajse të dhunshme”, u përgjigj Escobar.
Një faktor tjetër që e bën formimin e Asociacionit një pikë urgjente të agjendës amerikano-evropiane është lufta e vazhdueshme në Ukrainë.
“Ajo që do të na ndihmojë të zgjidhim këtë konflikt do të jenë dy gjëra, uniteti i SHBA-së dhe BE-së dhe solidariteti i NATO-s. Evropa duhet të jetë e lirë, paqësore dhe e bashkuar ndërsa përballemi me kërcënime reale të sigurisë jashtë kontinentit, jashtë hapësirës sonë transatlantike. Kështu që ne duhet ta bëjmë atë. Në këtë kontekst, gjermanët dhe francezët propozojnë këtë udhërrëfyes, të cilin ne e mbështesim plotësisht. Në atë udhërrëfyes dhe në kontekstin e krizës, ku janë larguar serbët (institucionet), urgjenca, nevoja për të zbatuar Asociacionin është absolutisht vendimtare për të ecur përpara”, thotë ai.
I pyetur pse është i sigurt se Albin Kurti dhe Aleksandar Vuçiq do ta pranojnë dhe nënshkruajnë marrëveshjen franko-gjermane, Escobar thotë se shpreson që të dy të shohin një mundësi në të.
“Së pari, shpresoj që të dy të shohin një mundësi në këtë. Të kemi një marrëdhënie paqësore, të qëndrueshme dhe të parashikueshme mes të dyve, mes dy vendeve. E dyta është urgjenca që evropianët dhe amerikanët po i komunikojnë të dyja palëve për nevojën për ta bërë këtë. Dhe le të jemi të qartë: ne duam që kjo të jetë një fitore për të dyja palët. Ne duam që të dyja palët të jenë në gjendje të përfitojnë, mbi të gjitha, nga marrëdhëniet paqësore. Dhe së dyti, dera është e hapur për integrimin evropian të të dyja vendeve”, përfundoi ai.
